De nieuwe wet betreffende het Centraal Register van Bestuursverboden

Inleiding

Op 1 augustus 2023 trad de nieuwe wet betreffende het Centraal Register van Bestuursverboden in werking (Wet 4 mei 2023 betreffende het Centraal Register van Bestuursverboden, BS 1 juni 2023). Deze wet betreft de werking van het Centraal Register van Bestuursverboden, een nieuwe online databank waarin wordt bijgehouden aan welke natuurlijke personen en rechtspersonen een bestuursverbod is opgelegd.

De nieuwe wet is een omzetting van een Europese Richtlijn. Via het Europese systeem van gekoppelde registers is het daardoor ook mogelijk om personen die in een andere lidstaat zijn veroordeeld tot een bestuursverbod, te identificeren.

Inhoud van het Centraal Register van Bestuursverboden?

In het Centraal Register van Bestuursverboden worden alle personen opgenomen waartegen een bestuursverbod is uitgesproken. Een bestuursverbod kan onder meer worden uitgesproken tegen een persoon wiens onbehoorlijk bestuur heeft bijgedragen tot het faillissement van de onderneming of die strafbare feiten pleegde die in verband staan met zijn/haar functie binnen de rechtspersoon (bv: valsheid in geschrifte, oplichting, diefstal, misbruik van vertrouwen,…).

De personen die in het Centraal Register van Bestuursverboden of een van de Europese varianten zijn opgenomen, kunnen in België geen mandaat als bestuurder, zaakvoerder, vaste vertegenwoordiger, commissaris, dagelijks bestuurder, lid van een directiecomité, directieraad of raad van toezicht, vereffenaar of vertegenwoordiger van een bijkantoor uitoefenen in een vennootschap, VZW, IVZW of stichting. 

Het Centraal Register van Bestuursverboden vermeldt onder andere de persoonsgegevens van de (in België) veroordeelde personen, de begin- en einddatum van het verbod en het ondernemingsnummer van de rechtspersoon waarvoor de veroordeelde handelde. Indien het faillissementsvonnis dat aanleiding heeft gegeven tot het bestuursverbod wordt opgeschort, wordt dit ook vermeld in het register. Deze gegevens worden door de bevoegde griffie weer uit het register verwijderd bij het verstrijken van de termijn van het bestuursverbod of wanneer het bestuursverbod wordt ongedaan gemaakt.

De in het Centraal Register van Bestuursverboden opgenomen gegevens kunnen worden geraadpleegd door eenieder die toegang heeft tot het register zoals onder andere de notarissen, de griffies van de ondernemingsrechtbanken en de politiediensten. Ook burgers kunnen het Centraal Register van Bestuursbevoegdheden raadplegen (zij het met een beperktere toegang) wat voor bedrijfsjuristen een waardevol hulpmiddel kan zijn bij onder andere het screenen van mogelijks nieuwe bestuurders en het beoordelen van zittende bestuurders. 

Waarom een Centraal Register van Bestuursverboden?  

Het Centraal Register van Bestuursverboden heeft voornamelijk tot doel om de controle op de naleving van de bestuursverboden te verbeteren en vergemakkelijken. Tot nu toe bestond de controle op de naleving van bestuursverboden louter uit de publicatie van de veroordelende vonnissen in het Belgisch Staatsblad en een theoretische controle door de politie. Deze gebrekkige controlemechanismen zorgden ervoor dat de niet-naleving van bestuursverboden vaak onopgemerkt bleef en dat malafide bestuurders schade aan derden konden blijven veroorzaken.

Het Centraal Register van Bestuursverboden centraliseert alle veroordelingen op één plaats waardoor deze niet meer kunnen worden begraven onder de overvloed aan vonnissen en arresten die dagelijks in het Belgisch Staatsblad worden gepubliceerd. Bovendien zijn  de griffies verplicht om bij de neerlegging van een benoeming tot een van de eerder vermelde mandaten het Centraal Register van Bestuursverboden te raadplegen en dienen zij de neerlegging en de publicatie ervan te weigeren indien de te benoemen persoon in het register is opgenomen.

Praktische gevolgen?

De bijkomende bescherming die wordt geboden door het Centraal Register van Bestuursverboden brengt ook een bijkomende verplichting met zich mee. Opdat de benoeming van een persoon tot een van de eerder vermelde mandaten kan worden gepubliceerd, dient er, naast de reeds bestaande verplichte documentatie, een bijkomende verklaring aan de griffie te worden bezorgd. Het betreft een verklaring van de bevoegde organen van de betrokken rechtspersoon waarmee ze bevestigen dat er lastens de te benoemen persoon geen bestuursverbod werd uitgesproken door een andere Europese lidstaat.  

Indien de griffie deze verklaring niet ontvangt, zal zij dit melden aan de bevoegde kamer van inbeschuldigingstelling die dan via het Europese systeem van gekoppelde registers het al dan niet bestaan van een bestuursverbod in een andere Europese lidstaat zal nagaan. Deze procedure zal de publicatie van de benoeming uiteraard vertragen waardoor de goede werking van de rechtspersoon kan worden verstoord.

Via de volgende link kan een standaardverklaring worden gedownload die kan worden gebruikt ter neerlegging bij de griffie: Standaardverklaring bestuursverbod (wet 04/05/2023 Centraal Register van bestuursverboden) | Hoven & Rechtbanken (rechtbanken-tribunaux.be).

Door Benoit Samyn en Marie Aumann